Op. Dr. Külal Çukurova | Demir Eksikliği Belirtileri Nelerdir?

Demir eksikliğinden bahsetmek istememin nedeni, son aylarda ve son günlerde özellikle hem gebe kalmak isteyen hastalarımda, hem de gebelerinde çok sık rastlıyorum. Uzun süre tedavi almasına rağmen demir depolarını dolduramıyorum. O yüzden ben de demir eksikliği anemisinden bahsetmek istedim.

Önce belirtileri nelerdir? Hastada halsizlik, yorgunluk, nefes darlığı, hızlı merdiven çıkamama, konsantrasyon bozukluğu, odaklanamama, dikkat dağınıklığı, sık sık enfeksiyonlara eğilim, sık sık nezle, grip olma gibi durumlar, saç dökülmeleri, saç incelmeleri, saçlarda zayıflama, ciltte kuruma, tırnaklarda kırılma, dudaklarda çatlama gibi belirtiler genellikle görülür. Zaten gebelikte belirli aralıklarla demir depolarına, hemoglobin ve hematokrit değerleriyle birlikte demir ve feritin seviyelerine baktığım için onlarda bunu saptayabiliyorum.

Gebelikte ihtiyacımız artıyor. On sekiz miligram günlük ihtiyacı bir gebenen. Neden demir eksikliği anemisi oluyor? Bağırsaktan emilimi yetersizse ya da bağırsakta düodenumdan emiliyor. Emilimle ilgili bağırsakta primer bir rahatsızlığı varsa emilim bozukluğu varsa bundan dolayı yeterince emilemiyor. Demir emilimi azsa yeterince demir içeren gıdalar yemiyorsa en önemli kaynak kırmızı et vejetaryenlerde özellikle et yemeyen kişilerde demir eksikliği anemisi ile karşılaşma şansı daha fazla. Şiddetli ve çok uzun süre adet gören kadınlarda gebelikte çünkü ihtiyaç artıyor. Bebeğinde ihtiyacı var. Annenin de ihtiyacı var. Çok aşırı egzersiz yapanlarda. Daha fazla demir eksikliği anemisi oluşma şansı var. Özellikle çay, kahve tüketenlerde, demirle bağlandığı için emilimi bozuluyor. C vitamini gerekiyor, demirin bağırsaktan emilimi için. O yüzden genellikle aç karna veya lipozomal formda C vitaminiyle birlikte emilen formları tavsiye ediyoruz.

Hangi gıdalardan alabiliriz biz demiri? Daha fazla hayvansal kaynakları, et, balık, yumurta, yumurta taş gibi olmayacak. Kayısı kıvamında sertleştiğinde içerisindeki demir kayboluyor zaten. Morarması demirin inaktif forma geçtiğini gösteriyor. Bitkisel kaynaklar inorganik formları. Bunlardan daha az fayda sağlıyoruz. Ama yine de nohut, kuru fasulye, mercimek, özellikle kara mürver, pancar, bol yeşillikler, her türlü yeşil yapraklı sebze ve meyveler, demir içerikli yiyecekler. Kuru kayısı ve çiğ badem de aynı şekilde bol miktarda bitkisel demir içeriyor. Yani bunlardan daha fazla yiyerek ve dediğim gibi belirli aralıklarla aç karna, gıdalarla birlikte tüketmeyerek demir seviyelerimizi normal seviyeye getirebiliriz.